ศิลปินร่วมสมัยชาวจีนผู้ทรงอิทธิพลคนหนึ่ง ศิลปินผู้นั้นมีชื่อว่า

อ้าย เว่ยเว่ย (Ai Weiwei) 

ประติมากร, ศิลปินสื่อประสม, ศิลปะจัดวาง, ศิลปินภาพถ่าย, ผู้กำกับภาพยนตร์ชาวจีน ผู้มีบทบาทโดดเด่นในเวทีศิลปะระดับโลก เขายังเป็นนักวิจารณ์และเคลื่อนไหวทางการเมืองผู้โดดเด่นในการวิพากษ์วิจารณ์รัฐบาลคอมมิวนิสต์จีนในด้านสิทธิมนุษยชนและการเรียกร้องสิทธิเสรีภาพในความเป็นประชาธิปไตย

อ้าย เว่ยเว่ย จบการศึกษาจากสถาบันการภาพยนตร์ปักกิ่ง และศึกษาต่อในสถาบัน Parson School of Design ที่นิวยอร์ก สหรัฐอเมริกา หลังจบการศึกษา เขาเริ่มทำผลงาน ready-made ตัวเองชิ้นแรกเมื่อปี 1983 ด้วยการนำวัสดุและข้าวของที่พบเห็นทั่วไปในชีวิตประจำวันอย่าง ไม้แขวนเสื้อ, เมล็ดทานตะวัน, รองเท้า, เสื้อกันฝน, ถุงยางอนามัย ฯลฯ มาตัด ปะติดปะต่อดัดแปลงให้เป็นผลงานศิลปะ ซึ่งไปเตะตาภัณฑารักษ์และนักสะสมงานศิลปะในนิวยอร์กจนได้แสดงนิทรรศการและมีชื่อเสียงในระดับหนึ่ง

แต่หลังจากเหตุการณ์ปราบปรามการประท้วงเรียกร้องสิทธิเสรีภาพโดยนักศึกษาในจัตุรัสเทียนอันเหมินในปี 1989 เขาก็เริ่มหันมาสนใจการเมืองจนร่วมเป็นหนึ่งในผู้รณรงค์ประท้วงต่อเหตุการณ์นี้ในอเมริกาด้วย ประกอบกับอาการป่วยของพ่อ เขาจึงเดินทางกลับประเทศจีนในปี 1993 และเมื่อพบว่าสภาพสังคมและวัฒนธรรมของจีนที่มีข้อจำกัดของสิทธิเสรีภาพในการแสดงออกทางคำพูดและความคิดกลับมีพื้นที่ให้เขาได้วิพากษ์วิจารณ์และฝึกฝนตัวเองในฐานะศิลปินมากกว่า เขาจึงตัดสินใจกลับมาอยู่เมืองจีนอย่างถาวร และเริ่มทำงานศิลปะที่มีประเด็นเกี่ยวกับเรื่องราวทางการเมืองของจีนมากขึ้น 

หลังจากนั้นเขาได้สร้างสรรค์วิถีทางศิลปะอันเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวขึ้น ด้วยการใช้วัตถุโบราณอย่าง แจกันโบราณทั้งในสมัยราชวงศ์ชิง, ฮั่น มาจุ่มสี หรือเขียนโลโก้ยอดนิยมของน้ำอัดลม (โคคา-โคล่า) ลงไป หรือแม้กระทั่งทุบทำลายและโยนลงพื้นจนแตกละเอียด! รวมถึงนำเอาเฟอร์นิเจอร์โบราณอย่างโต๊ะ เก้าอี้สมัยหมิง หรือแม้แต่ชิ้นส่วนของสถาปัตยกรรมโบราณในสมัยราชวงศ์ต่าง ๆ ของจีนมาตัด ปะติดปะต่อให้กลายเป็นรูปเป็นร่างใหม่ขึ้นมา 

หรือผลงานเมล็ดทานตะวันที่ทำขึ้นขึ้นจากพอร์ซเลนโรยบนพื้นหอศิลป์ Tate ในลอนดอนเป็นจำนวนหลายล้านเมล็ด 

และผลงานศิลปะในเชิงสถานการณ์ อาทิ การนำเอาชาวจีนที่ไม่เคยเดินทางออกนอกประเทศจำนวนหนึ่งใน 1,001 คน ร่วมเดินทางไปเป็นส่วนหนึ่งของผลงานศิลปะของเขาในมหกรรมศิลปะระดับโลกอย่าง Documenta 12 ที่ Kassel ในปี 2007 (ในชื่องานว่า Fairly Tale)

แต่ประเด็นที่ทำให้เขามีชื่อเสียงมากที่สุดในวงกว้าง คือการที่เขามักจะวิพากษ์วิจารณ์การทำงานของรัฐบาลอย่างเผ็ดร้อนและตรงไปตรงมาไม่เกรงหน้าอินทร์หน้าพรหม ไม่ว่าจะเป็นเหตุการณ์ไล่รื้อที่อยู่อาศัยของชาวบ้านเพื่อสร้างภูมิทัศน์อันสะอาดสำหรับกีฬาโอลิมปิกในปักกิ่งเมื่อปี 2008 (ขนาดเขาเองเป็นที่ปรึกษาในการสร้างสนามกีฬาก็ยังไม่วายเว้น) หรือการทุจริตคอร์รัปชั่นของเจ้าหน้าที่รัฐ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเหตุการณ์ที่อาคารของโรงเรียนอนุบาลในมณฑลเสฉวนพังทลายลงมาอย่างง่ายดายในเหตุการณ์แผ่นดินไหวมื่อปี 2008 ซึ่งทำให้เด็กนักเรียนกว่าห้าพันคนต้องเสียชีวิต โดยเขาลงมือสืบค้นความจริงอย่างกัดไม่ปล่อย และถ่ายทอดเรื่องราวต่าง ๆ ที่เขาบันทึกด้วยกล้องถ่ายภาพและโทรศัพท์มือถือลงในสื่อออนไลน์อย่างบล็อกและทวิตเตอร์ให้ประชาชนได้อ่านอย่างไม่ขาดสาย ซึ่งก็มีคนเข้าชมบล็อกและติดตามทวีตของเขาอย่างถล่มทลาย รวมถึงทำผลงานศิลปะที่มีชื่อว่า Remembering (2009) ซึ่งใช้กระเป๋าเป้เด็กนักเรียนที่จำลองจากกระเป๋าของนักเรียนอนุบาลที่เสียชีวิตจากอาคารถล่มในเหตุการณ์แผ่นดินไหวนำมาติดบนอาคารและต่อเรียงร้อยเป็นตัวอักษรจีนความว่า “เธอเคยอยู่อย่างมีความสุขเป็นเวลาเจ็ดปีบนโลกใบนี้” ซึ่งเป็นประโยคได้มาจากคำพูดของพ่อแม่ของหนึ่งในเด็กที่เสียชีวิตในเหตุการณ์ครั้งนั้น

และนอกจากจะเคลื่อนไหวทางการเมืองเพื่อช่วยเหลือเพื่อนร่วมชาติแล้ว การเคลื่อนไหวของเขายังเผื่อแผ่ไปโดยไม่จำกัดอยู่แค่ในประเทศของตัวเอง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในประเด็นเกี่ยวกับผู้ลี้ภัย เขาไปเยี่ยมค่ายผู้ลี้ภัยหลายแห่งทั่วโลก และใช้การทำงานศิลปะในการรณรงค์ที่มุ่งนำเสนอสถานการณ์อันยากลำบากของเหล่าผู้ลี้ภัยให้โลกได้รับรู้ ดังเช่นในหนังสารคดี Human Flow นั่นเอง

อ้าย เว่ยเว่ย เป็นหนึ่งในศิลปินที่เข้าร่วมแสดงในเทศกาลศิลปะร่วมสมัยนานาชาติ บางกอก อาร์ต เบียนนาเล่ ครั้งที่ 2 ในกรุงเทพฯ และกำลังจะมาแสดงนิทรรศการเดี่ยวในบ้านเราในเดือนตุลาคมนี้อีกด้วย ถ้ามีข่าวคราวเพิ่มเติมเกี่ยวกับนิทรรศการ เราจะรายงานให้ทราบในโอกาสต่อไป

ขอบคุณภาพและข้อมูลจาก https://bit.ly/2ZLcVLW, https://bit.ly/3cdepUi 

#Xspace #art #Aiweiwei #contemporaryart #inspiration #Bangkokartbienale #Humanflow #Artist #Documenta #Kassel #Artexhibition #แรงบันดาลใจจากงานศิลปะ